Op een grote kaart van de gemeente Haarlemmermeer speur ik met zes andere mensen naar stukjes land waar nog ruimte vrij is voor grootschalige zonne-energievelden en windmolens. “Hier is nog wat groen landschap over,” zegt een vriendelijke zestiger, die dorpsraadvoorzitter blijkt te zijn. Hij schuift de laatste drie blauwe blokjes die zonnepanelen voorstellen naar de zuidkant van zijn dorp. Tevreden bewondert ons groepje de gezamenlijke planologische inspanningen. In een half uurtje hebben we de klimaatdoelstelling van de gemeente Haarlemmermeer voor 2050 gehaald: 0,95 TeraWatt per uur duurzame energie opwekken. Een ander groepje mensen is aan een tafel naast ons met dezelfde opdracht bezig.

Serious game

We doen mee aan een ‘serious game’, een spel waarin je met elkaar realistische situaties nabootst. Het is een nieuwe ster aan het firmament van de interactieve beleidsvorming. De gemeente Haarlemmermeer wil zijn inwoners actief betrekken bij de plannen voor de energietransitie – de overgang naar duurzame energie. Al tientallen jaren is het credo bij de lokale overheid: niet vanuit je ivoren toren besluiten nemen maar mensen meenemen in je overwegingen. Met als ultieme doel dat mensen minder bezwaar maken omdat ze hebben mogen meedenken. 

Totdat meedenken niet hetzelfde blijkt te zijn als gelijk krijgen en er dingen in je eigen achtertuin gebeuren. Dan zijn veel mensen niet meer bereid om concessies te doen. Het is een hardnekkig syndroom met een eigen afkorting: Not-In-My-BackYard oftewel NIMBY. Meedenken over beleid haalt het NIMBY-syndroom niet altijd weg, dat heb ik ook gemerkt toen ik werkte als communicatieadviseur bij de gemeente Oudewater. Daarom ben ik benieuwd hoe zo’n serious game zal uitpakken.

NIMBY even vergeten

“Hm, ik heb mijn eigen dorp wel dichtgebouwd,” ziet de dorpsraadvoorzitter als hij de rood en blauw gevlekte kaart bekijkt. Zijn woonplaats is omringd door zonnepanelen, met drie rode windmolens langs de randweg als kersen op de taart. Tja, we hebben het in goed overleg gedaan, zonder verhitte discussies, iedereen kon zich in de keuzes vinden en het doel is behaald. Het Not-In-My-BackYard-syndroom is even vergeten. Saai spel eigenlijk – ging het er in de politiek altijd maar zo aan toe. Samen aan een doel werken levert dus wel degelijk wat op: weinig strijd, overtuigen met argumenten, en NIMBY is naar de achtergrond verdreven.

Kaart van gemeente Haarlemmermeer
Het andere voorstel uit de serious game met een strakke indeling van zonnepanelen (blauw) en windmolens (rood).

De andere groep levert een heel andere kaart op – een strak ingedeeld plaatje. Rond Schiphol is alles blauwe zonnepanelen wat er blinkt, langs de A44 lopen twee lijnen rode stippen van windmolens. Minder rommelig dan onze oplossingen. De gemeente lijkt ook op deze verdeling aan te willen sturen. En: niets rondom het op de andere kaart omsingelde dorp. “Ik kies voor deze optie”, lacht de voorzitter opgelucht. Uiteindelijk zegeviert NIMBY toch.