Het eilandgevoel, dat is weg van de dagelijkse dingen en heerlijk uitrusten. Niks moet. Dat geldt blijkbaar niet alleen voor mensen, ook vogels worden lui op een eiland. Althans zo lijkt het. In de evolutie gebeurt iets opvallends.
Kijk maar naar de dodo. De duiven die ooit op het eiland Mauritius landden, hoefden daar niet zo nodig meer te op te stijgen. Ze hadden een paradijsje gevonden zonder vijanden om voor te vluchten. Lekker relaxed. Zo werden hun vleugels steeds kleiner en na verloop van tijd konden ze er niet meer mee vliegen. Ze evolueerden tot dodo’s.
Evolutie herhaalt zich
Dat is geen unieke gebeurtenis. Niet-vliegende vogels vind je vaker op eilanden. Sterker nog, er is een vogel die tot twee keer toe vleugellam werd. Dezelfde vogel, op hetzelfde eiland. Met een tussenpoos van enkele tienduizenden jaren. Het is een zeldzaam bewijs dat dezelfde eigenschap bij dezelfde soort verschillende keren kan ontstaan: ‘iteratieve evolutie’.
Het gebeurde op Aldabra. Aldabra is een atol in de Indische oceaan, een ring van kleine koraaleilandjes die 400.000 jaar geleden uit de oceaan oprezen. Tot op de dag van vandaag leeft daar de laatst overgebleven niet-vliegende vogel van de Indische oceaan: de Aldabra witkeelral (Dryolimnas cuvieri aldabranus).
Alweer een vogel die niet kan vliegen
De reislustige ral komt oorspronkelijk uit Madagascar waarvandaan de vogel zich op verschillende eilanden vestigde. Op Aldabra had hij het prima naar zijn zin en de vlieggrage vogel evolueerde tot eentje die nog alleen kon lopen. Totdat 136.000 jaar geleden een rampzalige vloed de atol onderdompelde en een groot deel van het leven verdween. Ook de grondgebonden ral stierf uit.
In de daaropvolgende ijstijd, die zo’n 36.000 jaar later begon, daalde het zeeniveau en Aldabra viel weer droog. En hé, wat zien we daar? Er zit nu wéér een ral die niet kan vliegen. Hoe zit dat?
Onderzoekers (waaronder Julian Hume van het Natural History Museum London, en van de dodo ja) hebben fossielen van de vogel vergeleken van voor en na de grote overstroming. Aan de vleugelbotten en enkelbotten kunnen ze zien dat beide soorten niet meer konden vliegen. Deze ral kwam dus twee keer aan op Aldabra en verloor beide keren het vermogen om te vliegen.
Iteratieve of repeterende evolutie komt weinig voor maar het bestaat dus wel. Uit dezelfde voorouder kunnen in verschillende tijdperken bijna identieke soorten evolueren.
Onverbeterlijk. Of juist ‘verbeterlijk’, namelijk heel goed aangepast. Aangepast aan het luie eilandleven. Ons eilandgevoel is zo raar dus niet. Misschien leren wij het daar ook wel af om van hot naar her te vliegen.
Bronnen:
Science
Sciencedaily
Zoological Journal of the Linnean Society
